Амазон нь худалдан авалт хийх маш тохиромжтой арга мэт санагдаж байгаа ч энэ нь улам бүр аюултай болж байна. Холбооны Худалдааны Хорооны (FTC) тайланд, Амазоныг ашигласан залилан мэхлэх явдал нэмэгдэж байна гэж мэдэгдсэнийг Сlark сэтгүүлд дэлгэрэнгүй нийтэлжээ.

FTC-ийн мэдээлснээр: 2020 оны 7-р сараас 2021 оны 6-р сар хүртэл АНУ-ын Холбооны Худалдааны Комисст луйврын талаар мэдээлсэн ойролцоогоор гурван хүн тутмын нэг нь –“луйварчин Амазон-аас залгасан” гэж мэдэгджээ.

Хохирол нь 27 сая доллар давж, нэг хүнд ногдох дундаж алдагдал 1000 орчим ам.доллар байна. Мөн FTC-ээс, энэ луйвар нь "ахмад настнуудад харьцангуй их хохирол учруулж болзошгүй" гэж анхааруулжээ.

Амазон дээрх луйврыг хэрхэн илрүүлэх вэ

Амазоны худалдан авагчдад чиглэсэн олон төрлийн луйвар байдаг. Эдгээр нь утасны дуудлага, мессеж, цахим шуудан, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл эсвэл хөтчийн цонх хэлбэрээр байж болно. Эдгээр зурвасууд нь Амазоноос шууд ирсэн мэт харагддаг байна.

Анхаарах ёстой хамгийн түгээмэл луйврууд:

Фишинг ба Smishing Луйврыг ойлгох

Хуурамч мэйл хүмүүсийн шууданд байнга илгээнэ. Мессежүүд нь заримдаа өөр өөр байдаг ч, тэдгээр нь бүгд Амазоноос ирж байгаа мэт, холбоосууд, хавсралтууд, утасны дугааруудтай. Эдгээр бүх мессеж нь таны хувийн болон санхүүгийн мэдээллийг хулгайлах зорилготой юм.

Хуурамч захиалгын мэдэгдэл

Та Amazon дээр захиалга хийхдээ ихэвчлэн имэйлээр баталгаажуулалт хүлээн авдаг. Гэхдээ луйварчид таны захиалаагүй зүйлсийг жагсаасан хуурамч баталгаа илгээдэг. Та хүлээн авсан и-мэйл бүрийг хууль ёсны эсэхийг нь сайтар шалгаж үзэх хэрэгтэй. Луйварчид эдгээр хуурамч мэдэгдлүүдийг илгээж, хүлээн авагч нь захиалга өгөөгүй бараанд нь төлбөр авсан байна гэж үзэн яаралтай хариу өгөх үйлдлийг нь хүлээдэг. Захиалгаа баталгаажуулах эсвэл цуцлахыг хүссэн имэйлд нэвтрэхэд утасны дугаар эсвэл холбоос байна. Холбоос дээр дарахад энэ нь таныг итгэмжлэл болон төлбөрийн мэдээллийг хулгайлах зорилготой хуурамч Amazon вэбсайт руу чиглүүлдэг. Энэ утасны дугаар руу залгаснаар та нууц мэдээллийг авахыг хүссэн цахим гэмт хэрэгтэнтэй холбогдох болно.

Хуурамч шагналын мэдэгдэл

Луйвраас бусад тохиолдолд шагнал авах нь маш их сэтгэл хөдөлгөм зүйл юм. Луйварчид таны мэдээллийг хулгайлахын тулд "шагнал"-ыг гурван өөр аргаар ашигладаг:

• Холбоос дээр дарж шагнал авах: Энэ луйвар нь таныг холбоос дээр дарснаар шагнал авах боломжтой гэсэн имэйл, мессеж, сошиал медиа нийтлэл эсвэл хөтчийн цонх хэлбэрээр гарч ирнэ. Холбоос дээр дарснаар таны төхөөрөмж хортой програмаар халдварлагдаж, таны хувийн мэдээллийг хулгайлах боломж олгоно.
• Судалгааг бөглөсний төлөө шагнал аваарай гэх санал: асуултууд нь өөрийн тань профайлыг бүтээхэд ашиглахын тулд бөгөөд энэ мэдээллийг бусад кибер гэмт хэрэгтнүүдэд болон даркнет дээр хуваалцах боломжтой. Тэдний цуглуулсан мэдээлэл нь хувийн мэдээлэл, санхүүгийн хулгайд хүргэж болзошгүй.
• Шагналаа аваад, тээвэрлэлтийн төлбөрийг төлөхийг шаардах: Тээвэрлэлтийн зардлыг төлөхийн тулд төлбөрийн мэдээллээ оруулахыг хүсдэг. Энэ нь таны санхүүгийн мэдээллийг хулгайлахын тулд юм.

Амазон данс дээрх сэжигтэй үйл ажиллагаа

Хачирхалтай нь, өөр нэг нийтлэг луйвар нь таны дансанд сэжигтэй үйл ажиллагаа явуулах үндэслэл дээр суурилдаг. Та ердийн бус үйлдлийн улмаас таны бүртгэлийг хаасан тухай имэйл, мессеж эсвэл утасны дуудлага хүлээн авна эсвэл таны данснаас сэжигтэй худалдан авалт хийсэн байна гэх мэтээр ихэвчлэн их хэмжээний доллартай холбоотой мэдэгдэл агуулсан байдаг. Танаас дансны түгжээгээ тайлах эсвэл төлбөрөө баталгаажуулах холбоосыг дарахыг хүсэх болно. Холбоос нь таныг итгэмжлэл болон бусад хувийн мэдээллийг хулгайлах зорилготой залилангийн вэбсайт руу чиглүүлдэг.

Хуурамч данс

Жинхэнэ Амазоны нэхэмжлэхтэй маш төстэй, ихэвчлэн маш үнэтэй зүйлийн захиалгын хуурамч нэхэмжлэх ирнэ. Өндөр үнийн дүн нь яаралтай захиалгыг цуцлах үйлдэл хийхэд хүргэнэ. Ингээд та холбоос дээр дарах эсвэл утасны дугаар руу залгах юм бол захиалгаа цуцалж, буцаан олголт авахын тулд хувийн болон зээлийн картын мэдээллийг оруулахыг хүснэ. Үүнийг хийснээр тэд таны мэдээллийг хулгайлж, залилан мэхлэх зорилгоор ашиглах болно.

Илүү төлбөрийн залилан

Та илүү төлсөн эсвэл алдаатай төлбөрийн нөхөн төлбөр авах эрхтэй гэсэн мессеж хүлээн авч магадгүй. Та төлбөр тооцоо эсвэл холбоо барих мэдээллээ шинэчлэхийн тулд холбоос дээр дарахыг танаас хүсэх болно. Эсвэл мессеж нь залгах утасны дугаартай байна. Холбоос дээр дарж, дугаар руу залгаж болохгүй. Хэрэв та үүнийг хийвэл танаас хувийн мэдээллээ өгөх эсвэл компьютерт тань алсаас хандах эрх өгөхийг хүсэх болно.

Brashing/Брашинг

Хэзээ ч захиалж байгаагүй илгээмж хүлээн авах. Ихэвчлэн, савлагаа нь овор хэмжээ багатай, тээвэрлэхэд маш бага зардалтай, хямд, хөнгөн зүйлийг агуулсан байдаг. Илгээмж дээр ихэвчлэн буцах хаяг байдаггүй.Луйварчид Amazon дээрх борлуулалтын статистик болон зэрэглэлийг сайжруулахын тулд хүлээн авагчийн нэрийг ашиглан хуурамч шүүмж бичихэд ашигладаг. Хэдийгээр энэ нь ямар ч гэмгүй мэт санагдаж байгаа ч (мөн танд ямар нэгэн зүйл үнэгүй ирсэн байгаа) энэ нь таны санааг зовоох ёстой, учир нь луйварчид таны хаягийг мэддэг мөн эзэмшиж байгаа гэсэн үг. Энэ нь цахим гэмт хэрэгтнүүдэд таны хувийн мэдээлэл ил болсон мэдээллийн зөрчлийн нэг хэсэг байна гэсэн үг юм. Хулгайлагдсан өгөгдөл нь таны нэр, хаягаас илүү их ч байж болно. Үүнд таны нийгмийн даатгалын дугаар, банкны дансны мэдээлэл, зээлийн картын мэдээлэл, эмнэлгийн мэдээлэл, хэрэглэгчийн нэр, нууц үг болон бусад нууц мэдээлэл багтаж болно.

Үүднээс хулгайлах

Хэрэв таны Amazon данс эвдэрсэн бол энэ тохиолдно. Хулгайч таны дансыг ашиглан захиалга өгч, хүргэлтийг хянах бөгөөд таны үүдэнд илгээмж ирэхэд тэр хулгайлах болно. Хулгайч таны Amazon данс болон төлбөрийн мэдээлэлд нэвтрэх эрхтэй учраас энэ нь маш аюултай.

Амазон дээрх хуурамч ажлын саналын луйвар

Ажил санал болгох луйвар. Кибер гэмт хэрэгтнүүд Амазон дээр ажлын байрны хуурамч зар нийтэлдэг. Хохирогч ажилд орох хүсэлт гаргахад кибер гэмт хэрэгтэн утасдаж, таны нийгмийн даатгалын дугаар, банкны мэдээлэл гэх мэт нууц мэдээллийг авахыг хүсдэг.Та Amazon-д өндөр цалинтай ажилд орохыг урьсан утас, имэйл, мессеж эсвэл олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр мессеж хүлээн авч магадгүй. Таныг хариулах үед хуурамч Амазоны Хүний нөөцийн төлөөлөгч танаас хувийн мэдээлэл авах эсвэл өргөдлийн хураамж төлөхийг хүснэ.

Prime Video захиалгын залилан

Зарим луйварчид Amazon Prime Video хэрэглэгчидийг онилдог. Залилан мэхэлсэн зар дээр дарах эсвэл Amazon Prime Video тохиргооны хуудас шиг хуурамч вэбсайт руу орохыг хүснэ. Суулгах явцад ТВ-ийн дэлгэцэн дээр гарч буй кодыг оруулахыг танаас хүсч, тохиргоог дуусгахын тулд утасны дугаар руу залгахыг зааварлана. Таныг дугаар руу залгахад тэд төлбөрийн мэдээлэл, нууц үг эсвэл олон хүчин зүйлийн баталгаажуулалтын кодыг асуух болно.

Амазоны (review)тойм луйвар

Та Amazon дээр шүүмж бичсэний төлөө төлбөр төлөхийг санал болгож буй мессеж хүлээн авч магадгүй. Дараа нь таныг Amazon хэрэглэгчийн нэр, нууц үг эсвэл төлбөрийн мэдээллээ оруулахыг хүссэн хуурамч вэбсайт руу чиглүүлэх болно.

Typosquatting - url саатуулах

Өөр нэг тактикийг "url шүүрэх" гэж нэрлэдэг. Луйварчид алдартай компаниудын хууль ёсны вэбсайт мэт харагдах хуурамч вэбсайтуудыг үүсгэдэг. Эдгээр сайтууд нь компанийн албан ёсны лого болон танил хэрэглэгчийн интерфэйстэй яг адил, жинхэнэ мэт харагдах боловч URL нь бодит вэб хаягаас арай өөр. Хэрэв та анхааралтай ажиглавал үг үсгийн алдаа, дутуу үсэг эсвэл хаягийн бусад маш жижиг алдааг анзаарна. Мөн хэн нэгэн вэб хаяг дээр санамсаргүй энгийн үсгийн алдаа гаргаснаар эдгээр сайтуудын аль нэгэнд орох боломжтой. Эдгээр хуурамч сайтуудын аль нэгэнд орох юм бол танаас хэрэглэгчийн нэр, нууц үг эсвэл бусад нууц мэдээллийг оруулахыг хүсэх бөгөөд энэ нь хувийн мэдээлэл болон санхүүгийн хулгайд хүргэж болзошгүй.

Амазоны луйвраас өөрийгөө хэрхэн хамгаалах вэ?

Хэдийгээр луйварчид биднийг зальдахыг идэвхтэй оролдож байгаа ч үүнээс урьдчилан сэргийлэх хэд хэдэн стратеги бий. Өөрийгөө хамгаалах хамгийн сайн арга бол холбоос, утасны дугаарыг мэдэж, анхааралтай хандах явдал юм.

• Сонор сэрэмжтэй бай. Холбоосууд дээр дарахаас өмнө мэдээлэл хүссэн мессежийг шалгаж, сэжиглэж сэрдэж ханд.
• Амазон данс руугаа шууд орох. Амазоны захиалгын түүхийг үзэж, аливаа худалдан авалт эсвэл мессежийг баталгаажуулах.
• Амазоны нууц үгээ тогтмол сольж, зочилсон сайт бүртээ өвөрмөц нууц үг ашиглах. Нэг нууц үгийг хэзээ ч хоёр удаа бүү ашигла.
• URL дээр дарахаас өмнө шалгах. Холбоос дээр хулганаа аваачиж, хаягаас ямар нэгэн ер бусын зүйлийг хайх.
• Байнга зочилдог вэб сайтуудаа хөтчийнхөө “сонгосон” жагсаалтад нэмж оруулаарай, ингэснээр хаягийг бүртгэх шаардлагагүй болно.
• Аливаа хавсралтыг нээхдээ болгоомжтой байгаарай. Тэд ихэвчлэн хортой програмаар халдварлуулдаг.
• Онлайнаар захиалга хийхдээ кредит карт ашиглах. Зөвхөн онлайн худалдан авалт хийхэд кредит карт ашиглах талаар бодож үзээрэй.
• Хайлтын систем ашиглан тусламжийн утасны дугаар эсвэл имэйл хаягийг хэзээ ч бүү хай. Луйварчид хайлтын үр дүнгийн жагсаалтын эхэнд, хуурамч дугаар, имэйл хаягуудыг нийтэлдэг. Хэрэв та тэдэнтэй холбоо барьвал энэ нь хувийн мэдээлэл болон санхүүгийн хулгайд өртөхөд хүргэнэ. Үүний оронд Amazon вэбсайт руу шууд хандаж тусламж аваарай.
• Хууль ёсны эх сурвалжаас аваагүй утасны дугаарыг блокло.
• Амазон дансандаа олон хүчин зүйлийн баталгаажуулалтыг асааж ашиглах.

Хэрэв таныг залилсан бол яах вэ

Хэрэв та өөрийгөө залилуулсан гэж бодож байвал дараах зүйлийг хийх.

• Холбоосыг ашиглан Амазон руу залилангийн талаар мэдээлнэ үү. https://www.amazon.com/gp/help/customer/display.html/?nodeId=GRGRY7AQ3LMPXVCV&tag=clarkmainsite-20
• Холбооны Худалдааны Комисст залилангийн талаар мэдээлэх.https://reportfraud.ftc.gov/#/
• Луйврын талаар мэдээлэх, гомдол гаргахын тулд орон нутгийн цагдаагийн хэлтэс рүү утасдах.
• Зээлийн товчоонуудын дансандаа залилан мэхлэлтийн тухай анхааруулгыг нийтэл.
• Бизнес эрхэлж буй зээлдүүлэгч болон санхүүгийн байгууллагуудтай холбоо барих. Таны акаунтуудад халдсан байж болзошгүй гэдгийг тэдэнд мэдэгдэх. Тэд таныг өөрсдийн залилангийн эсрэг хэлтэсийн тусламжтай, дансаа хамгаалахад тань туслах болно.
• Амазоны нууц үгээ өөрчил.
• Луйврыг мэдээлэх, баримтжуулахын тулд хийсэн бүх алхмынхаа бүртгэлийг хөтөл.

Эх сурвалж: forumdaily.com